Kutuplardaki gizemli resimler

Sanki ünlü bir ressam almış eline tuvali, kendine has fırça darbeleriyle en özel eserini resmediyor kutuplara. Oysa bahsi geçen, başarılı bir yağlı boya çalışması değil olağanüstü bir doğa olayı; “kutup Işıkları” nam-ı diğer “Aurora”lar…  

Evren inanılmaz bir denge içinde varlığını sürdürürken, bazen yanı başımızda bazen de binlerce kilometre uzaklarda inanılması güç mucizeler yaşanıyor. Aurora bu mucizelerin belki de en gizemlisi. İtalyanca’da “seher, güneşin doğuşu” anlamına gelen aurora, dünya gözüyle görülebilen olağanüstü bir doğa harikası.  

Güneşten gelen solar rüzgârlarda yüklü olan parçacıkların, atmosferle etkileşimi sonucu meydana gelir Aurora… Bu parçacıkların bazıları dünyanın manyetik alanına kapılır ve parçacıklar atmosferdeki moleküllerle çarpıştıklarında yüklü miktarda enerji açığa çıkar. Ortaya çıkan bu enerjinin bir kısmı “aurora” şeklinde kutuplara ulaşır ve bu buluşmanın sonunda ışığın kutuplardaki dansı başlar.

Aurora doğa olayının temel kaynağı, güneş lekelerine neden olan güneş patlamaları… Kutup ışıkları, genellikle geceleri gözlemlenebilir ve çıplak gözle görülebilirler. İyonosferde meydana gelen kutup ışıkları, 60 ve 72 derece kuzey ve güney enlemleri arasında meydana gelirler. Kuzey enlemlerinde meydana gelen ışıklara Aurora Borealis (Kuzey Işıkları) adı verilir. Aurora kelimesi, Roma şafak tanrıçasının isminden gelirken, Borealis de Yunanca’da kuzey rüzgârı anlamına geliyor. Aurora Borealis’in görülme olasığı, kuzey manyetik kutbuna yaklaştıkça artar ve daha çok gündönümlerinde meydana gelir. 

Güneyde oluşan kutup ışıklarına ise Aurora Australis deniliyor. Australis kelimesi Yunanca’da “güneyin olan, güneye ait” anlamına geliyor. Kuzeydekilerle benzer özelliklere sahip olan güney kutup ışıkları, Antartika, Güney Amerika ve Avustralya’nın yüksek enlemlerinden görülebiliyor. Aurora, daha uzun karanlık yaşanması ve manyetik alanın olması sebebiyle kutuplara yaklaştıkça daha iyi gözlemlenebiliyor. Güneşin, dünya üzerindeki etkilerinin arasında en belirgin olan aurora. 11 yıllık güneş döngüsünün en yoğun zamanlarında oluşan aurora, Nisan – Mayıs ve Eylül – Ekim tarihlerinde en net şekliyle kendisini gösterir.

Aurora tıpkı bir havai fişek kadar renkli ve göz alıcı bir ışık hareketi. Olağanüstü bir doğa olayı olan kutup ışıkları bazen yeşil renge bürünürken, yükseklere çıkıldıkça kırmızı veya pembe renge dönüşebilir. Yay, bulut ve çizgi şeklinde oluşan auroraların bazıları hareket edip, parlaklaşırken bazıları da yanıp sönerek göz kırpar yeryüzüne. “Uyuyan Güzel” masalındaki “Aurora” isimli prensesin güzelliğini, gökyüzünden yeryüzüne süzülüp gelen ışıklardan aldığını anlayabilirsiniz onu gördüğünüzde…