Kolesterol ile ilgili bilmeniz gereken her şey

Kolesterol nedir?

Kolesterol vücudumuzda hücrelerde bulunan yağ benzeri bir maddedir. Kolesterol besinlerle dışarıdan alındığı gibi karaciğerde de üretilir.

Kolesterol niçin önemlidir?

Vücudumuzun bir miktar kolesterole ihtiyacı vardır; çünkü safra yapımı ve hormonlar için gereklidir. Fakat kanda fazla miktarda bulunması zararlıdır. Kişinin kolesterol düzeyi ne kadar yüksekse kalp ve damar hastası olma riski de o kadar yüksektir.

Kaç çeşit kolesterol vardır?

Kabaca 2 tip kolesterol vardır:

1) Kötü (LDL) kolesterol: Kanda kolesterolü taşıyan yağ çeşididir. Kanda yüksek olduğu zaman damarların iç yüzüne yapışıp plaklar oluşturur. Damar sertliği olarak bilinen bu durum ileri dönemlerde de damarları daraltarak kan akımını engelleyebilir. Damar tıkanıklığı kalp damarlarında olmuşsa kalp krizine, beyin damarlarında olmuşsa felce neden olur.

2) İyi (HDL) kolesterol: Vücuttaki fazla kolesterolü toplayıp, vücuttan uzaklaştırılması için karaciğere taşıyan yağ çeşididir. HDL kolesterolün yüksek olması kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.

Normal kan kolesterol düzeyleri ne olmalıdır?

Total kolesterol için:

Normal: 200 mg/dl’den düşük

Sınırda: 200-240 mg/dl

Yüksek: 240 mg/dl’den yüksek

LDL Kolesterol için:

Normal: 100 mg/dl’den düşük

Sınırda: 100-130 mg/dl

Yüksek: 130 mg/dl’den yüksek

HDL kolesterol için:

Normal: 60 mg/dl’den yüksek

Düşük: 40 mg7 dl’den düşük

Kolesterolün nedenleri nelerdir?

Yağlı ve dengesiz beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, sigara, ailede yükseklik öyküsü ve ileri yaşlar kolesterolün nedenlerindendir.

Kimler kolesterol değerlerini kontrol ettirmeli?

20 yaş üstü kişiler kan kolesterol düzeyini bilmelidir. Özellikle anne-baba ve 1. dereceden akrabalarında kalp hastalığı bulunan kişiler, tüm şeker ve hipertansiyon hastaları mutlaka kan kolesterol düzeylerini kontrol ettirmelidir.

Yüksek kolesterol nasıl tedavi edilmelidir?

1) Dengeli ve sağlıklı beslenme: Kolesterol yüksekliği büyük ölçüde çağımızın yaşam tarzına ve yanlış beslenmeye bağlı ortaya çıktığından çocukluktan itibaren yaşam boyu  doğru beslenme uygulanmalı ve devam etmelidir. Aşırı yağlı gıdalardan,hamur işlerinden, yağlı süt ürünlerinden, hayvansal yağlardan, sert margarinlerden, yağlı et ve et ürünlerinden, sakatatlardan, kızartma ve şerbetli tatlılardan hazır soslardan, uzak durulmalı; tam tahıllı ürünler, yağsız süt ürünleri, yağsız et ve balık ürünleri, taze sebze ve meyveler, tercih edilmelidir. Sigaradan uzak durulmalı, şişmanlıktan kaçınılmalıdır.

2) İlaç tedavisi: Kişinin kan kolesterol düzeyi ve hastalık özelliklerine göre gerektiğinde  kolesterol düşürücü ilaçlara başlanır. Bu ilaçlar doktor önerisi ile belirlenen dozda düzenli kullanılarak, kan kolesterolü takibi yapıldığında yüksek kolesterole bağlı hastalıkların oluşma riski azalır.

Kardiyoloji Doç. Dr. Vedat Koca