25
Bursa Evleri teziyle doçentlik
unvanı alan Leman Tomsu,
Bursa Kız Muallim Mektebi
mezunu inanılmaz hafızasıyla
önümüzü açan 100 yaşındaki
Meşkure Yuca, Bursa Kız
Muallim Mektebi öğretmeni
şair yazar Fakihe Odman,
Bursa Cezaevi müdürünün kızı
Şehnaz Akıncı, ilk kadın pilot
Sabiha Gökçen, bir dönemin
“Hâkim Anne”si Mürüvet Yener,
Bursalı sopranolar Nevin
Pere ve Müfide Özgü, son
Yahudi Viktorya Ekrem, Bursalı
Marika, ilk kadın Sümerolog
Muazzez İlmiye Çığ, Sinema
sanatçıları, Şerif Sezer ve Nur
Sürer, çalışmaları sınırlarımızı
aşan modacı Ayşe ve Ece Ege
kardeşler ile Azru Kaprol…
Kısacası Bursa’da iz bırakmış
100’ün üzerinde kadının yaşam
öyküsü ve fotoğrafları…
Bursa’nın ilk kadın
Belediye Başkan
Yardımcısı Zehra Budunç
1896 yılında Selanik’te doğdu.
Eğitimci, Yunan işgali altında
Bursa’da Ankara’ya bağlı gizli
örgüt kuran yurtsever Türk
kadını ve 8. Dönem Bursa
milletvekilidir. Öğretmenlik
yaptı, kardeşi Nâzike, Saide ve
Leman Hanım’larla Bursa’da
Bizim Mektep adıyla bir özel
okul kurdu. Cumhuriyet Halk
Partisi’ne katıldı. Kadınlara
belediye seçimlerinde
seçme ve seçilme hakkının
verildiği 1930’dan sonraki
ilk seçimden itibaren, Bursa
belediye meclisi üyeliğine
seçildi. Kasım 1934’te belediye
meclisinde yapılan oylama
sonucu, Türkiye’de belediye
başkan yardımcılığına seçilen
ilk kadın oldu. Zehra Budunç,
Bursa’da çağdaşlaşma
etkinliklerinde ön sıralarda yer
aldı. 1930’da İnkişaf İdman
Yurdu Bandosu’nun, 1937’de
Bursa Belediyesi Müzik
Evi’nin kuruluşlarında emeği
geçti. 1946 seçimlerinde CHP
listesinden Bursa milletvekili
seçilerek TBMM’ye katıldı. 25
Mayıs 1956’da yaşamını yitirdi.
İlk kadın mimarlarımızdan
Münevver Belen
Münevver Belen(Gözeler),
1908 yılında İzmit Tepecik’te
dünyaya gelir. Kırım göçmeni
İzmit’te ticaretle uğraşan
Yusuf Efendi ve Hatice
Hanım’ın ilk çocuğudur. Yedi
yaşında babasını kaybeden
Münevver’in annesi Hatice
Hanım, üç çocuğunu, ilkokul
öğretmenliği yaparak büyütür.
… Erenköy Kız Lisesini
bitiren Münevver Belen ve
arkadaşı Leman Tomsu,
1934 yılında Güzel Sanatlar
Akademisi’nden mezun olan
ülkemizin ilk kadın mimarları
arasında yer alırlar. Kurslara
giderek mükemmel olmasa da
Almanca öğrenir. O yıllarda
yayınlanan Mimar dergisini
ve Alman mimari dergi ve
kitaplarını da yakından takip
eder. Münevver Belen, 1936
yılının son aylarında ve 1937
yılı boyunca Bursa’dadır.
1937 yılında Bursa Nafia
Müdürlüğü’nde çalışır. Nafia
Müdürlüğü’nde Mithat Gözeler
ile tanışır. Bursa Halkevi 19
Şubat 1932 yılında şimdiki
Mahfel’in bulunduğu yerdeki
Türk Ocağı binasında açılır.
Etkinliklerini bir süre burada
sürdürür. Zaman içinde
dokuz kol hâlinde örgütlenen
Halkevi için binanın yetersiz
kaldığı görülür ve yeni bir bina
yapma fikri oluşmaya başlar.
Arkitekt Dergisi Halkevi binası
ile ilgili proje yarışmasının
başladığını 1937 yılı Mayıs-
Haziran ayındaki 77-78.
sayısında; “Bursa Halkevi
binasının projesi müsabakaya
konulmuştur. Müddet ağustos
nihayetine kadardır.” diye
bildirir. Arkitekt Dergisi, 1938
Ocak sayısında: “Müsabakaya
sekiz proje iştirak etmiş ve
neticede jüri heyeti mimar
Münevver Belen ile mimar
Abidin Mortaş’ın projelerini
birinci olarak seçmiştir.” ibaresi
varken Bursa Halkevi yayın
organı Uludağ Dergisi’nin
Şubat 1942 sayısında
yayınlanan “Bursa Halkevinin
stories of women whose names
go together with that of Bursa
most of whom the readers will
meet for the first time in addition
to previously unpublished photos
that have historical significance.
We told the stories of women who
added value to Bursa in addition
to the local women of Bursa.
Some of these were: Bursa
Community Center (Ahmet Vefik
Paşa Theater) architect Münevver
Belen and her sister Müzeyyen
İlker, Leman Tomsu who received
her associate professorship
degree with her thesis on Bursa
Houses, Meşkure Yuca who
graduated from the Bursa Kız
Muallim School and paved the
way for us with her incredible
memory who is now 100 years
old, Bursa Kız Muallim School
poet and writer Fakihe Odman,
daughter of the Bursa warden
Şehnaz Akıncı, the first woman
pilot Sabiha Gökçen, Mürüvet
Yener known during a period as
“Judge Mother”, sopranos from
Bursa Nevin Pere and Müfide
Özgü, last Jew Viktorya Ekrem,
Marika from Bursa, the first
woman Sumerologist Muazzez
İlmiye Çığ, movie artists Şerif
Sezer and Nur Sürer, fashion
designers known internationally
Ayşe and Ece Ege sisters and
Arzu Kaprol… In short, the
biographies and photos of over
100 women who have left their
marks on Bursa…
The first woman Deputy Mayor
Of Bursa Zehra Budunç
She was born in 1896 at
Thessaloniki. She is a teacher
as well as a Turkish lady who
founded a secret organization
in Bursa that was under the rule
of the Greeks at the time and
also the 8th Period Parliament
Member from Bursa. She worked
as a teacher and founded a
private school in Bursa with her
sisters Miss Nâzike, Saide and
Leman known as Bizim Mektep
(Our School). She joined the
Republican People’s Party
(CHP). She was selected as
part of the Bursa city council
after women were awarded the
rights to vote and to be voted
for in 1930. She was the first
woman to be selected as the
deputy mayor as a result of the
voting carried out in November
1934 at the city council. Zehra
Budunç always took center stage
during the activities carried out
to modernize Bursa. She worked
in the founding of the İnkişaf
İdman Yurdu Band in 1930 and
the Bursa Municipality House
of Music in 1937. She joined the
Grand National Assembly of
Turkey as a parliament member
from Bursa in 1946 as part of the
CHP list. She passed away on
May 25, 1956.
Münevver Belen, one of the
first woman architects
Münevver Belen(Gözeler) was
born in 1908 at İzmit Tepecik.
She was the first child of the
Crimean immigrant Yusuf Efendi
who was working as a merchant
and Hatice Hanım. Münevver’s
father passed away when she
was seven years old and Hatice
Hanım raised her three kids
working as an elementary school
teacher… Münevver Belen
graduated from the Erenköy High
School for Girls and together
with her friend Leman Tomsu
became one of the first woman
architects of our country when
they graduated from the Fine Arts
Academy in 1934. She goes to
courses to learn German even if
not too well. She closely follows
Münevver Belen
