Dergi Bursa / OCAK 2019 / Sayı 52

39 eğitim verecek insanımız yoktu. Cumhuriyetin ilanından hemen sonra liselerde sınavlar açılarak başarılı gençler Batı’ya çeşitli konularda eğitim yapmak üzere gönderilmeye başlanmıştı. Onların yeterli derecede eğitim verecek hale gelmesi ise zaman alacaktı. 1932 yılında açılmak istenen yüksekokullar için bir program yapmak üzere İsviçre’den Prof. Malche davet edildi. Ancak Atatürk Malchle’nin yaptığı programın aynen kabul edilmemesini, Türk kültürüne uyarlanmasını istemişti. 1993 yılında ise birdenbire Türkiye’nin karşısına bir şans çıktı. Almanya’da Hitler kendileri ve ya ailelerinde Yahudi olan üniversite öğretim görevlilerini işlerinden atmaya başladı. İşsiz kalan bilim insanları, hemen bir dernek kurup bütün ülkelere kendilerini almaları için başvuruda bulundular ama güçlü bir devlet olan Amerika bile onları kabul etmiyordu. Son çare olarak Malchle yoluyla Türkiye’ye başvurmuştu. Bundan haberi olan Atatürk’ün yanıtı ise “Hemen gelsinler” olacaktı. Atatürk hemen talimat veriyor, eğitimciler ile Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip arasında “Bundan sonra bu kimseler ister sokakta ister hapiste olsunlar artık Türk devletinin memurudurlar. Alman devletleri engel olursa çözüm yolu bulunacaktır” şeklinde bir anlaşma yapılıyordu. Henüz yeni kurulmuş ve 10 yıllık bir devlet için bu çok önemliydi… Evet, bu öğretim görevlileri yoluyla İstanbul Üniversitesi bütün fakülteleriyle çağdaş hale geliyor. Ankara’da Hukuk, Siyasal Bilgiler, Ziraat Yüksek Okulları, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, konservatuar, opera, bale ve tiyatro yüksekokulları açılmış, bu öğretmenlere de iki yıl içinde Türkçe öğrenme şartı verilmişti. Kitaplık isteyene kitaplık, laboratuvar veriliyor, ülkemizde geniş çaplı bir eğitim başlıyordu. Türkiye’nin geleceğini yetiştirecek bin siblings in America and travel all over the world. Actually, the most important thing I see now as a joy of living. I can be happy in every situation that I am in. For instance, if I have to sit here, I will try to get as much pleasure from it as I can. I never complain. THE FUTURE OF A COUNTRY CHANGES WITH EDUCATION You lived through the war period and poverty, then came the Republic and the country went through a whole new phase. Could you tell us about this period as a direct witness? Education was the most important step of revolution. Madrasah institutions were closed and the number of primary and secondary schools that had started to be opened during the final years of the Reform era started to increase. Atatürk wanted a school to be opened wherever he went. We had no high schools. There was only one university in Istanbul known as Darülfünun. Schools had to be opened in Ankara but there was no one who could teach there. Right after the proclamation of the Republic, schools started making examinations to send successful kids abroad for education in various fields. It would take time for them to reach a level where they themselves can teach. Prof. Malche from Switzerland was invited in 1932 to develop a program for the colleges that were planned to be opened. However, Atatürk asked that the program developed by Malchle should not be accepted as it is and that it should be adapted to Turkish culture. In 1933, Turkey had a turn of luck. In Germany, Hitler started firing academics from universities who were Jewish themselves or were of Jewish origin. Unemployed scientists started an association and applied to other countries for work, however not even America; one of the strongest countries in the world did not accept them. As a last resort, they applied to Turkey via Malchle. Atatürk heard of this and his response would be, “Let them come immediately!” Atatürk gave this order and educators along with the Minister